Gần đây mình gặp rất nhiều câu hỏi về sự khác nhau giữa 2 loại bảo hiểm này, bảo hiểm công (gesetzliche Krankenversicherung - GKV) và bảo hiểm tư (private Krankenversicherung - PKV). Cả hai đều là bảo hiểm y tế, một loại bảo hiểm bắt buộc cho tất cả người dân Đức, người dân sống ở Đức.
Sự khác biệt giữa 2 loại này nhìn qua rất dễ phân biệt, và có vẻ như phần thắng nghiêng về bên bảo hiểm tư (PKV). Trong bài viết hôm nay mình sẽ phân tích nhiều hơn về ưu điểm và nhược điểm của bảo hiểm tư và bảo hiểm công, đối tượng nào phù hợp với từng loại bảo hiểm, lúc nào nên chọn loại nào.
1. Đối tượng nào được tham gia bảo hiểm tư (private Krankenversicherung - PKV):
- Những người làm công ăn lương (Angestellte) với lương trước thuế (Brutto) trên 62.550€ (số liệu năm 2020)
- Người chủ doanh nghiệp, người làm kinh doanh (Selbstständige) người hành nghề tự do (Freiberufler) có thể tham gia bảo hiểm tư hoặc bảo hiểm công bất kể thu nhập bao nhiêu. Có thể nhưng không bắt buộc, chính vì vậy có khái niệm 'chủ động tham gia bảo hiểm công' (freiwillige gesetzliche Krankenversicherung)
- Sinh viên được chọn lựa giữa 2 loại trước khi bắt đầu học đại học. Phần lớn sinh viên cũng đều chọn bảo hiểm công, trừ khi người sinh viên này là con của một người công nhân viên chức nhà nước (Beamte)
- Công nhân viên chức nhà nước (Beamte) nhận được ít nhất 50% hỗ trợ nếu tham gia bảo hiểm tư. Vì vậy đối với nhóm người này thì lợi ích tham gia bảo hiểm tư quá rõ ràng.
2. Tính chất của 2 loại:
- Tham gia vào bảo hiểm tư (private Krankenversicherung - PKV) có nghĩa là người sử dụng kí kết một hợp đồng với hãng bảo hiểm và theo đó nhận được các dịch vụ của hãng (ví dụ được bác sĩ trưởng khoa (Chefarzt điều trị, được kê các loại thuốc đặc biệt, các loại bảo hiểm về răng miệng đa dạng).
- Ở đây người sử dụng thậm chí được chọn lựa các loại dịch vụ đi kèm ví dụ bảo hiểm răng, mắt, thuốc men....Càng nhiều dịch vụ bảo hiểm thì tiền phí trả hàng tháng càng cao
Chính vì người sử dụng đã kí kết với hãng bảo hiểm 1 hợp đồng, nên không dễ dàng để thay đổi những dịch vụ này, thêm hoặc bớt, hoặc những điều khoản đã kí.
- Trong khi đó tham gia vào bảo hiểm công (gesetzliche Krankenversicherung - GKV) có nghĩa là người sử dụng tham gia làm thành viên của một tổ chức cộng đồng (Solidargemeinschaft). Chính trị gia, hoặc chính phủ chính là tổ chức quyết định những loại dịch vụ nào được bảo hiểm trong bảo hiểm công (gesetzliche Krankenversicherung - GKV), và những loại khác không nằm trong phạm vi bảo hiểm được gọi là dịch vụ kèm thêm (zusatzliche Krankenverischerung), và người sử dụng phải tự trả thêm cho những dịch vụ này. Đối với một xã hội dân số già như Đức thì việc chi trả thêm này đang tạo ra gánh nặng cho tầng lớp dân số già.
3. Cách điều trị:
- Bảo hiểm tư cho phép người sử dụng tiếp cận được với dịch vụ y tế cao cấp, điều trị bởi bác sĩ trưởng khoa, hoặc sử dụng loại thuốc, hoặc liệu trình điều trị mới tân tiến. Điều này đặc biệt hấp dẫn nếu người sử dụng coi trọng vấn đề sức khoẻ của mình. Nên đây là ưu điểm nổi bật của bảo hiểm tư thay vì những lợi ích dễ nhìn thấy khác như nằm phòng 1 giường, hay nhiều giường. Về mặt này người sử dụng bảo hiểm công dễ dàng trả thêm chi phí cho dịch vụ phòng thoải mái hơn, nhưng lại không dễ dàng trả chi phí cho liệu trình điều trị tân tiến, hoặc thuốc đặc biệt.
- Cũng như vậy đối với những dịch vu đi kèm như bảo hiểm răng, bảo hiểm mắt, ưu điểm nổi trội thuộc về bảo hiểm tư vì họ chi trả cho phần lớn các vấn đề về răng như trồng răng, trám răng mà chi phí đều rất đắt đỏ cho 1 lần điều trị.
4. Đặt lịch hẹn:
- Bênh nhân của bảo hiểm tư dễ dàng đặt được lịch hẹn sớm, nhanh hơn bệnh nhân của bảo hiểm công. Vì sao lại như thế? Vì bác sĩ và bệnh viện được phép tính phí của bệnh nhân tư cao hơn, và hãng bảo hiểm tư trả tiền trực tiếp cho bác sĩ và bệnh viện. Thay vì đối với người sử dụng bảo hiểm công, bác sĩ hoặc bệnh viện tính phí thông qua Quỹ Y Tế, một quỹ trung gian giữa bác sĩ/bệnh viện với hãng bảo hiểm, và bệnh nhân. Quỹ Y tế điều phối cách tính phí, và thu lại từ hãng bảo hiểm.
5. Nhược điểm về chi phí hàng tháng:
- Một nhược điểm lớn của bảo hiểm tư chính là chi phí hàng tháng tăng cao theo số năm, và tuổi tác của người sử dụng, thế có nghĩa là càng già, khi mà người sử dụng càng cần đến bảo hiểm y tế, và khả năng lao động kém đi thì lại là lúc người ta phải trả chi phí càng cao. Ước tính chi phí hàng tháng chi trả cho bảo hiểm tư tăng gấp đôi cứ mỗi 12-15 năm, vào khoảng 3%/ năm, và như vậy đối với nhiều người già thì phần lớn lương hưu của họ đã đổ vào chi phí bảo hiểm y tế
- Lúc này đối với người già sử dụng bảo hiểm tư phần lớn phải suy nghĩ về việc tích luỹ tuổi già (Alterrückstellung) từ sớm vì những lí do như sau:
- tuổi già là tuổi sử dụng dịch vu y tế cao nhất
- những lí do khách quan như tình trạng lạm phát, hoặc sự phát triển của y học.
Hãy tưởng tượng bây giờ bạn 30 tuổi và sự phát triển của y tế trong 30 năm nữa đẩy giá cả chi phí chữ trị lên cao, trong khi đó đồng tiền của bạn trong 30 năm nữa lại xuống giá do tình trạng lạm phát tất yếu.
Nói như vậy cũng có nghĩa là chi phí hàng tháng cho bảo hiểm công cũng tăng theo tuổi tác, và theo định mức ước tính 3% mỗi năm. Như vậy về mức độ tăng chi phí đóng hàng tháng của 2 loại bảo hiểu này được hiểu là như nhau, không có sự khác biệt về mức tăng.
Nhưng, nhưng rất quan trọng cho sự khác biệt trong chi phí của bảo hiểm công chính là bảo hiểm công tính chi phí hàng tháng theo Lương (einkommensabhängig). Như vậy đối với người sử dụng bảo hiểm công, khi tuổi tác càng cao, sức lao động giảm, khả năng kiếm tiền giảm thì sẽ trả chi phí bảo hiểm công hàng tháng ít đi tuỳ theo lương họ nhận được
6. Nhược điểm về tích luỹ:
Vẫn là vấn đề về tiền bạc đối với bảo hiểm tư. Một người sử dụng bảo hiểm tư thì ngay từ đầu đã nên có một cái nhìn tổng quát về tình hình tài chính của mình. Như vừa phân tích tuổi càng cao, sức lao động giảm, khả năng kiếm tiền giảm, nhưng chi phí bảo hiểm tư lại tăng. Vì vậy người sử dụng bảo hiểm tư đã phải sớm có sự tích luỹ cho tuổi già của mình
Ví dụ: Một người làm công 35 tuổi trả 550€/tháng (một chi phí khá ổn)
67 tuổi trả 800-900€/tháng
và nếu anh ta sống đến 90 tuổi trả 2000€/tháng
như vậy
số tiền tích luỹ cho tuổi già ngay từ bây giờ phải tăng thêm 400€/tháng, tăng thêm có nghĩa là anh ấy đã đang tích luỹ rồi, và giờ thêm vào quỹ đó số tiền 400€/tháng nữa. Tích luỹ bằng hình thức nào? Từ khoá là Altervorsorge - BasisRente - Vermögensaufbau und Sicherheitsplanung
7. Nhược điểm về hủy hợp đồng:
- Như một vài phân tích ở trên, những người tham gia bảo hiểm tư, đến một lúc tuổi già nào đấy cảm thấy chi phí hàng tháng quá cao và muốn quay lại tham gia vào bảo hiểm công? Câu hỏi đặt ra là liệu có quay lại được không? Đây là một quyết định 'sống còn' và dài hạn. Vì vậy hãy suy nghĩ kĩ về quyết định tham gia vào loại bảo hiểm nào khi bạn đang ở tuổi 35, lúc còn trẻ, khoẻ, và vẫn còn có thời gian để chuẩn bị cho tích luỹ tuổi già. Chứ không phải là tuổi 55 khi bạn có nhiều nguy cơ bệnh tật hơn và muốn quay về với một loại bảo hiểm có chi phí ít hơn dù phạm vi dịch vụ cũng hạn hẹp hơn
---> gần như không có khả năng chuyển đổi từ bảo hiểm tư sang bảo hiểm công ở tuổi 55 như ví dụ
8. Nhược điểm về bảo hiểm gia đình:
- Đối với bảo hiểm công người vợ/chồng và con cái của người sử dụng bảo hiểm đều được cùng bảo hiểm mà chỉ phải trả cho 1 người chi phí hàng tháng.
- Đối với bảo hiểm tư mỗi người phải tự trả riêng chi phí hàng tháng này. Một tính toán nho nhỏ cho gia đình 4 người (bố, mẹ và 2 con).
Bố: 500-600€/tháng
Mẹ: 500-600€/tháng
Con: 100-200€/tháng/bé
Như vậy đối với gia đình 4 người chi phí hàng tháng cho bảo hiểm tư nằm trong khoảng 1500€/tháng. Và nếu gia đình một lúc nào đó chỉ còn 1 thu nhập, vợ hoặc chồng ở nhà trông con, thì lúc đó chi phí hàng tháng cho bảo hiểm tư thật sự là một gánh nặng
Bài viết này không nhằm loại trừ bảo hiểm tư, bởi vì bảo hiểm loại nào cũng có ưu điểm của nó. Khi bạn phải trả gần 20.000€ cho 3 cái răng phải trồng lại thì lúc đó có thể cũng ước ao giá mà mình đã tham gia bảo hiểm tư sớm hơn.
Bài viết này cố gắng cung cấp một thông tin quan trọng cho bạn trong quá trình lựa chọn loại bảo hiểm: Hãy để chuyên gia tư vấn cho bạn kĩ hơn, nhiều hơn, tham khảo thông tin nguồn đáng tin cậy, so sánh nhiều hãng bảo hiểm khác nhau.
Thân chào!